BENCİLLİK DAVRANIŞI

Çeşitli dönemlerde çocuklarda bencil davranışlar nasıl değiştirilebilir?
 
Bencil, ben  merkezli bir çocuk yetiştirmekte olduğunuzdan endişe ediyorsanız, çocukların çeşitli gelişim dönemlerini tamamladıkça bencillik düzeylerinin de azalacağını unutmamalısınız.

Küçük Çocuklar
Küçük çocukları oyun oynarken izleyin. Paylaşmazlar, sıra beklemezler ve işbirliği yapmazlar. Başka çocukların yaptıkları ilgilerini çeker, ancak o sırada arkadaşının elindeki oyuncağı beğendiyse direkt olarak oyuncağı arkadaşının elinden çeker.

Küçük çocuk için ne bu oyuncağı önce arkadaşının almış olması, ne de daha sonra kendi sırasının gelecek olması önemli değildir. O oyuncağı şimdi istemektedir, ve arkadaşının ne hissedeceğini bir saniye bile düşünmeden elinden oyuncağı çeker.

Sonra, mucizevi bir şekilde, arkadaşı koltuktan düşüp ağladığında rahatlaması için en kıymetli battaniyesini otomatik olarak ona uzatır. Şefkat tohumları küçük çocukların içinde hareketsiz olarak bekler ve nadir zamanlarda filizleniverir.

Okul Öncesi Dönem
Küçük çocuklar okul öncesi çocukluk dönemine girdiklerinde bencil davranışları azalmaya başlar. Salıncak sırasını beklediklerini, bebeklerini bir süre için değiş tokuş ettiklerini ve hatta arkadaşına vermek için fazladan bir kurabiye daha istediklerini görürsünüz. Bu cömertlik ve bencillikten uzak davranış kalıcı değildir. Okul öncesi çocukları yardım etmeye istekli görünürler ama tamamen kendi şartları dahilinde. Kesin olarak bir “acaba içinden bana ne çıkacak” yaklaşımı söz konusudur.

Okul Dönemi Çocuklar
Okul döneminde çocuklar başkalarını düşünmeyi öğrenecek ve takım çalışmasının değerini anlayacak kapasiteye sahiptirler. Aile, sınıf ya da okul için en iyisi neyse onu yapmaya çalışırlar. Etraflarında cömert, düşünceli ve yardımsever davranışlar sergileyen yetişkinler varsa, benzer şartlar altında bu davranış modellerini sergilerler.

Ergenler
Ergenlik dönemindeki çocukların ruh haline çoğu zaman kendi kendisiyle meşgul olma ve içe dönüklük hakim olsa da, güçlü bir arkadaş grubu lideri grubu yardım amacıyla harekete geçirebilirse, ergenler buna katılırlar. Ergenlik dönemindeki çocuğunuzdan masayı hazırlamasını isterseniz büyük olasılıkla bundan şikayetçi olacak, ev işleri için zamanı olmadığını vs. söyleyecektir. Oysa o anda bir arkadaşı futbol maçına katılmaya davet etse yardımcı olabilmek için kilometrelerce yol kat etmeyi göze alacaktır.

Hiçbir bencilliği olmayan bir çocuk yoktur ve çocuğun öyle olmasını istemek de doğru değildir. Ancak çocuğunuzun belli ölçüde cömertlik gösterebilen bir insan olmasını istiyorsanız şunu unutmamalısınız: Yaşadığı deneyimler çocuğa sadece kendini düşünmeyi öğretiyorsa, çocuğun fedakarlık özellikleri kazanması imkansızdır. Başkalarını kurtarma, koruma ve özen gösterme, tıpkı kendimizi koruma gibi insan doğasının bir parçasıdır. Bu içgüdünün ortaya çıkarılması ve geliştirilmesi sadece bir eğitim meselesidir. Anne-babaların evde bencil olmayan tutumların gelişmesine izin vermesi, yaradılışımız gereği çocukları mutlu edecektir.

Çocuğunuzun yaşı ne olursa olsun, en önemli göreviniz sıcak, cömert ve başkalarının duygularını anlayan ve buna önem veren bir ebeveyn olmaktır. Bencil davranmayan ve cömert bir aile içinde yaşayan çocuklarda dünyanın temel olarak güvenli bir yer olduğu hissi gelişir. Bu çocuklar tehdit görmez. İlgi, şefkat ve özen dolu bir ortam sağlarsanız, bencil olmayan kişilik yapısı da doğal bir şekilde gelişir.

Bu temel ön koşulu sağladıktan sonra anne-baba olarak yapmanız gereken şey, insan doğasında var olan başkalarını düşünebilme özelliğini öğretme fırsatlarını değerlendirmek olacaktır. Bunun için paylaşmanın geliştiği okul öncesi dönemde işe başlayabilirsiniz.